ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΟ BLOG ΤΟΥ 2ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΡΗΝΙΔΩΝ.ΕΔΩ ΜΑΘΑΙΝΕΤΕ ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ...

Σελίδες

Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2017

Για την 28η Οκτωβρίου...

Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Οχυρό Λίσσε

Με αφορμή την Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 το σχολείο μας πραγματοποίησε την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017 εκπαιδευτική επίσκεψη σε ένα από τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά, στο  Οχυρό Λίσσε του Δήμου Νευροκοπίου Ν. Δράμας.

Κατά την επίσκεψη αυτή οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στους χώρους του οχυρού από τους υπεύθυνους στρατιωτικούς, να μάθουν για την ιστορία του και το ρόλο που έπαιξε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και να θαυμάσουν τα εκθέματα που υπήρχαν.

Η εκδρομή μας έκλεισε με την επίσκεψη στο Πάρκο Κομνηνών της Δράμας για φαγητό και ξεκούραση.

Τέλος, παραμονή της 28ης Οκτωβρίου έγινε στο σχολείο μας, όπως είθισται,  η τελετή παράδοσης της σημαίας στους σημαιοφόρους και στους παραστάτες.


Δυστυχώς, η παρέλαση για την Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου ανήμερα της εορτής ακυρώθηκε λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.


Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Εικονική αναπαράσταση - power point

ΚΛΙΚ στην εικόνα για να κατεβάσετε την παρουσίαση στον υπολογιστή σας:



"Ο ουρανός" - αντιπολεμική ταινία

του Τάκη Κανελλόπουλου

Μία από τις κορυφαίες αντιπολεμικές ταινίες, παραγωγής του 1962, του παγκόσμιου κινηματογράφου. Βασίστηκε σε διηγήσεις ανθρώπων που έζησαν τον πόλεμο του ’40.


Ο Ντούτσε αφηγείται πώς κατέκτησε την Ελλάδα

Επέτειος 28ης Οκτωβρίου 1940


Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017

Το οχυρό Λίσσε

Πληροφορίες


Ένα από τα Οχυρά, το Οχυρό Λίσσε, κατασκευάστηκε μέσα στο λόφο που υψώνεται στη πεδιάδα του Νευροκοπίου, και βρίσκεται στα αντολικά του χωριού Οχυρό.
Οι οχυρώσεις του αποτελούνται από
τέσσερις ομάδες στοών (Χελώνες) σε όλη την έκταση του λόφου, με υπόγειες στοές που ξεπερνούν τα 950 μέτρα συνολικά. Δύο από τα συμπλέγματα στοών επικοινωνούν με υπόγειες διαβάσεις, ενώ τα άλλα δύο αποτελούν αυτόνομες αμυντικές εγκαταστάσεις.

Το Οχυρό διέθετε πολυβολεία, εγκαταστάσεις για διαμονή και αποθήκευση, δεξαμενές νερού, ηλεκτρογεννήτριες, οπλισμό και θέσεις για στρατιωτικά οχήματα. Η δύναμη του Οχυρού Λίσσε αποτελούνταν από 12 αξιωματικούς και 457 οπλίτες.
Λόγω της απαραίτητης μυστικότητας και της ανάγκης για καμουφλάζ, οι εγκαταστάσεις του Οχυρού είναι δυσδιάκριτες από την εξωτερική πλευρά και η πρόσβαση σε αρκετές από τις εισόδους του είναι δύσκολη. Επισκέψιμη είναι μόνο μια Χελώνη.

Η ιστορία

Το 1935 και όταν άρχισε να διαφαίνεται έντονα ο κίνδυνος ενός νέου πολέμου συστάθηκε επιτροπή στις 2 Αυγούστου προκειμένου να υποβάλλει μελέτη οχυρωματικών έργων προκάλυψης σε αμυντικές επιχειρήσεις. Την υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου ανέλαβε η Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη αποτελούσε μεγάλο σχηματισμό. Η επιτροπή είχε ως επικεφαλής τον Συνταγματάρχη του Μηχανικού Ιωάννη Στρίμπερ, ονομάστηκε Επιτροπή Μελετών Οχυρώσεων (ΕΜΟ) και ως έργο της είχε τον καθορισμό της προτιμητέας μορφής οχυρώσεων στη ζώνη προκαλύψεως, της γενικής γραμμής χάραξης των έργων, της απαιτούμενης δαπάνης και της οργάνωση των εργασιών. Σε αυτήν συμμετείχαν τοπογράφοι, γεωγράφοι, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, με συμμετοχή και άλλων στρατιωτικών μονάδων, όπως Μηχανικού, αλλά και φορέων, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, πολλές βιομηχανίες Αθήνας και Πειραιά (εταιρίες του Γαβαλά, του Τριανταφυλλίδη κ.λπ.). Στρατιωτικοί και ιδιώτες, ήταν όλοι τους κορυφαίοι, την εποχή εκείνη. Τεράστιο ρόλο έπαιξε τo Μετσόβιο Πολυτεχνείο με κορυφαίο στη συνεισφορά του τον καθηγητή του οπλισμένου σκυροδέματος Περικλή Παρασκευόπουλο. Η Επιτροπή, υπό την πίεση του χρόνου, προχώρησε στην επιλογή των σημείων κατασκευής οχυρών και όλων των απαραίτητων άλλων έργων υποδομής και υπέβαλε σχετική έκθεση προτάσεων στο Υπουργείο Άμυνας. Μετά από αρκετές συσκέψεις αποφασίσθηκε η κατασκευή του έργου, η οποία ξεκινούσε οχυρωτικά από την Ανατολική Μακεδονία (όρος Μπέλες) μέχρι την Κομοτηνή καλύπτοντας τμηματικά μία ζώνη μήκους περίπου 300 χλμ., χωρίς να περιλαμβάνονται σ΄ αυτήν οι επεκτάσεις αντιαρματικών ζωνών και άλλων συμπληρωματικών οχυρώσεων που έφθαναν μέχρι τον ποταμό Έβρο. Κύριος σκοπός της κατασκευής της οχυρωματικής αυτής γραμμής δεν ήταν απλά η συνεχής παθητική άμυνα, αλλά η απόκρουση μιας αιφνίδιας εχθρικής προσβολής με παράλληλη εξασφάλιση προκάλυψης τμημάτων στρατού εκστρατείας. Η Επιτροπή Μελετών Οχυρώσεων μελέτησε τελικά την κατασκευή μόνο για τις ανάγκες προκάλυψης οι οποίες και ήταν:


1. Η άμεση απόκρουση οποιασδήποτε αιφνίδιας εχθρικής εισβολής.
2. Η εξασφάλιση των προϋποθέσεων για ταχύα και απρόσκοπτη επιστράτευση των παραμεθορίων πληθυσμών.
3. Η εξασφάλιση ταχείας συγκέντρωσης στρατού εκστρατείας στη παραμεθόριο περιοχή.
4. Η εξασφάλιση εκ μέρους των στρατευμάτων προκάλυψης μιας καθορισμένης γραμμής υπέρ του στρατού εκστρατείας.


Η επιτροπή κατέληξε στην κατασκευή περίκλειστων αμυντικών συγκροτημάτων και άλλων έργων που θα τα πλαισίωναν. Ακολουθήθηκε το μοντέλο οχύρωσης της γαλλικής γραμμής «Μαζινώ», καθώς ο γαλλικός στρατός του Μεσοπολέμου θεωρείτο ο πιο σύγχρονος της εποχής. Τη γαλλική αμυντική γραμμή επισκέφτηκαν επιτροπές Ελλήνων αξιωματικών, οι οποίοι υιοθέτησαν κάποια στοιχεία. Τα περισσότερα στοιχεία των ελληνικών αμυντικών έργων ήταν μοναδικά. Το έργο φαίνεται πως σχεδιάστηκε με προσωρινό αμυντικό και μόνο χαρακτήρα, προσφέροντας πολύτιμο χρόνο προπαρασκευής στις κύριες δυνάμεις εκστρατείας που θα αντιμετώπιζαν στη συνέχεια αποτελεσματικότερα τον εχθρό. Το 1936 τερματίστηκαν οι εργασίες της Επιτροπής ενώ δόθηκε εντολή για άμεση εκκίνηση των εργασιών κατασκευής για τα οχυρά Ρούπελ, Καρατάς, Μαλιάγκα, Περιθώρι, Λίσσε και Πυραμιδοειδές. Οι εργασίες άρχισαν στην Κερκίνη το 1936. Μέσα στην ίδια χρονιά την αρχηγία του ΓΕΣ ανέλαβε ο Αντιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, ο οποίος έκανε σημαντικές προσθήκες και τροποποιήσεις στον αρχικό σχεδιασμό. Το Μάιο του 1937 η ΚΕΟ εργαζόταν στην παραμεθόριο βορείως της Δράμας και στη μελέτη αντιαρματικής τοποθεσίας μεταξύ των Οχυρών Περιθώρι και Λίσσε. Τα έργα εκτελέστηκαν με τη διαδικασία της εργολαβίας από το 1936 έως το 1938. Για την επίβλεψή τους διετέθη ένας αξιωματικός Μηχανικού, ένας απόστρατος αξιωματικός ή πολιτικός μηχανικός και επιστάτες διαφόρων ειδικοτήτων, καθώς και οπλίτες με αξιωματικό για τη διασφάλιση της ασφάλειας.

Σήμερα



Με τα οχυρά ασχολήθηκαν πρώτοι οι Γερμανοί κατακτητές, οι οποίοι επί δυο χρόνια μελέτησαν τα έργα με ειδικά στρατιωτικά και τεχνικά κλιμάκια. Από αναφορές τους γνωρίζουμε ότι αξιοποίησαν την υποδειγματική στρατηγική και κατασκευαστική αρτιότητά τους.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι Βούλγαροι προσπάθησαν να απενεργοποιήσουν τη Γραμμή Μεταξά ανατινάζοντας πολλά επιφανειακά έργα. Επίσης, επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν τον πλούσιο σε χάλυβα οπλισμό του σκυροδέματος. Όμως, σύντομα διαπίστωσαν ότι το κόστος των εκρηκτικών ήταν πολλαπλάσιο του κέρδους από τον χάλυβα. Το γεγονός αυτό επαληθεύει τη διαπίστωση ότι η ποιότητα και η ποσότητα των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή αυτών των έργων ήταν εξαιρετική και υποδειγματική για εκείνη την εποχή.

Μετά την απελευθέρωση και τη λήξη του εμφυλίου πολέμου πολλά από τα έργα της Γραμμής Μεταξά παρέμειναν οχυρωματικές εγκαταστάσεις περιφρούρησης των βορείων συνόρων της χώρας.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 ο Ελληνικός Στρατός σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, αναμόρφωσε τα έργα της Γραμμής Μεταξά, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες μορφές πολέμου, με επεμβάσεις και προσαρμογές για τη χρήση σύγχρονων όπλων. Τα υπόγεια έργα θα αποτελούσαν και ασφαλείς χώρους επιχειρήσεων σε περίπτωση διεξαγωγής πυρηνικού ή χημικού πολέμου. Η ύπαρξη τους στα σύνορα του Δυτικού και Ανατολικού Κόσμου συνέβαλε στην θωράκιση της χώρας στον τότε επικείμενο κίνδυνο από βορρά, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου.

Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την συμφιλίωση των χωρών της Βαλκανικής σε ένα νέο κλίμα Διεθνών Σχέσεων και συνεργασίας, τα έργα της Γραμμής Μεταξά σιγά – σιγά έχασαν τον προηγούμενο ρόλο τους. Έκτοτε παραμένουν σημεία μνήμης και θαυμασμού ενός ηρωικού και επώδυνου κομματιού της ελληνικής ιστορίας. Το έργο του Μουσείου- Πάρκου Λίσσε επιχειρεί να αναδείξει και να ζωντανέψει τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, όχι με μία πολεμοχαρή ή εθνικιστική διάθεση. Στόχος είναι η επίσκεψη να αποτελέσει μια δραστηριότητα βιωματικής περισυλλογής και ανάκλησης της ιστορικής μνήμης, αλλά και μιας πρωτότυπης δημιουργικής ψυχαγωγίας.



Τρίτη 17 Οκτωβρίου 2017

Ιστορικός χρόνος - Μετατροπές

Τέσσερις εφαρμογές που θα σας βοηθήσουν να υπολογίσετε τον ιστορικό χρόνο

Οι τέσσερις εφαρμογές αναπτύχθηκαν με σκοπό την κατανόηση του ιστορικού χρόνου. Ξεκινήστε από το παράδειγμα συνδυαστικής αξιοποίησης των εφαρμογών κάνοντας κλικ στο εικονίδιο με τα δυο παιδιά. Επίσης, μπορείτε να δείτε βοήθημα για κάθε μια εφαρμογή περνώντας τον δείκτη πάνω από το πλήκτρο Β κάθε εφαρμογής.







Μεταβείτε στις εφαρμογές πιέζοντας εδώ.

Η ζωή των Ελλήνων στα χρόνια της Τουρκοκρατίας

Διαδραστικό βίντεο



Παγκόσμιος χάρτης ζωνών ώρας

Ζώνες ώρας LT - UTC



Ο κόσμος χωρίζεται σε 24 ζώνες ώρας με πλάτος 15º η καθεμιά. Η μέση της ζώνης 0 περνάει από τον μεσημβρινό του Γκρίνουιτς κι έτσι λέγεται επίσης Μέση Ώρα Γκρίνουιτς (GMT = Greewich Mean Time) ή, επισήμως, Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC = Coordinated Universal Time συχνά αναφέρεται και ως Zulu Time). Από αυτή τη ζώνη υπάρχουν άλλες ζώνες που αριθμούνται ως +1 έως +12 στα ανατολικά της UTC και από -1 έως -12 στα δυτικά. Η γραμμή ανάμεσα στο +12 και στο -12 είναι η Διεθνείς Γραμμή Αλλαγής Ημερομηνίας. Κάποιες χώρες δεν ακολουθούν αυστηρά αυτό το προτεινόμενο σύστημα και έχουν δικές τους ζώνες ωρών (π.χ. η Ινδία έχει τη ζώνη ώρας +5 ώρες και 30 λεπτά, ενώ το Νεπάλ έχει 5 ώρες και 45 λεπτά). Πολλές χώρες χρησιμοποιούν το σύστημα της θερινής ώρας που ξεκινάει την άνοιξη.

Κάθε πλοίο έχει τη δική του τοπική ώρα. Συνήθως είναι ίδια με την ώρα της χώρας στην οποία βρίσκεται, αλλά όταν το πλοίο πλέει μεταξύ λιμανιών με διαφορετικές ζώνες ώρας ο καπετάνιος αποφασίσει την τρέχουσα τοπική ώρα. Οι χειριστές ραδιοτηλεφωνίας πρέπει να γνωρίζουν τη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC), που παλιά ήταν γνωστή ως GMT. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμη και στις τοπικές επικοινωνίες, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται η UTC, που κατά την επικοινωνία μπορεί να συντομευτεί χρησιμοποιώντας το Ζ αντί για το UTC. π.χ. "ΕΝΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΞΙ ΖΟΥΛΟΥ" για το 1446 UTC.


Μόνο οι αυστηρά τοπικές εκπομπές τοπικής σημασίας μπορούν να χρησιμοποιούν την τοπική ώρα και κάθε αναφορά στην ώρα θα πρέπει να ακολουθείται από την έκφραση "τοπική ώρα". Για παράδειγμα, η 1:36 π.μ. τοπική ώρα θα πρέπει να εκφραστεί ως 1336, "ΕΝΑ ΤΡΙΑ ΤΡΙΑ ΕΞΙ: τοπική ώρα".

































Άσκηση ετοιμότητας σεισμού στο σχολείο μας

Για να ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε…

Την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017 πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η προβλεπόμενη από τις κείμενες διατάξεις άσκηση ετοιμότητας σεισμού προκειμένου μαθητές και εκπαιδευτικοί να είναι προετοιμασμένοι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση ενός ενδεχόμενου σεισμού.



Όλοι οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί ανταποκρίθηκαν με επιτυχία όπως είχε προγραμματιστεί και όπως προβλέπεται από το Μνημόνιο Ενεργειών για τη Διαχείριση του Σεισμικού Κινδύνου το οποίο έχει επικαιροποιηθεί για τη φετινή σχολική χρονιά 2017 – 2018 και είναι ενήμερα όλα τα μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων για τις αρμοδιότητες που έχουν ανατεθεί στον καθένα σε περίπτωση περιστατικού έκτακτης ανάγκης.

Αισιοδοξούμε ότι δε θα χρειαστεί να εφαρμοστεί σε πραγματική ανάγκη, οφείλουμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι.


Παρακαλούμε όλους τους μαθητές  να διαβάσουν ξανά τις οδηγίες που πρέπει να τηρηθούν σε περίπτωση σεισμού.




Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017

Τα υπέρ και τα κατά της χρήσης των πολεμικών ηλεκτρονικών παιχνιδιών

Έκθεση μαθητή της Γ΄ Γυμνασίου του 1ου Γυμνασίου Νάουσας


   
           Στη σύγχρονη κοινωνία που ζούμε, καθημερινά με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, πολλά παιδιά, κυρίως αγόρια, ευχαριστιούνται να παίζουν πολεμικά ηλεκτρονικά παιχνίδια.
        Στην οθόνη του υπολογιστή διεξάγονται μάχες οι οποίες αν και δεν είναι πραγματικές, έχουν όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία ενός αληθινού πολέμου: συγκρούσεις και ανελέητα χτυπήματα, φονικά όπλα, μηχανές που σκορπίζουν το θάνατο και κατατροπώνουν τους αντιπάλους. Το παιδί που παίζει αυτά τα παιχνίδια δεν παρακολουθεί απλά παθητικά αυτές τις μάχες, αλλά συμμετέχει ενεργητικά, αφού είναι αυτό που κινεί τους ήρωες πολεμιστές και καθορίζει τις αντιδράσεις τους. Επίσης, συχνά ταυτίζεται με τους ήρωες τους οποίους καθοδηγεί και, όταν καταφέρνει να κερδίσει τους αντιπάλους του και να τους εξοντώσει, το θεωρεί καθαρά δική του επιτυχία. Έτσι σταδιακά καλλιεργεί την ιδέα ότι η επιθετικότητα και η χρήση βίας είναι προτέρημα και ότι στις σχέσεις του με τους άλλους ικανότερος είναι όποιος είναι ισχυρός και σκληρός. Επίσης, μέσα του γεννιούνται βίαια συναισθήματα και επιθετικότητα σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών απέναντι σ' άλλους ανθρώπους στην πραγματικότητα. Άλλωστε τα αρνητικά πρότυπα που παρουσιάζουν τα παιχνίδια αυτά είναι τόσο πολλά που όχι σπάνια ωθούν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν παρόμοιες πραγματικές καταστάσεις σαν να είναι ηλεκτρονικό παιχνίδι.

        Από την άλλη μεριά όμως πολλοί είναι και αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα πολεμικά παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά είναι μια εικονική πραγματικότητα, ότι δηλαδή το παιδί που παίζει τέτοια παιχνίδια γνωρίζει καλά ότι αυτά είναι φανταστικά και ψεύτικα και δεν τα συνδέει με την πραγματικότητα. Άλλωστε πολεμικά παιχνίδια έπαιζαν και οι παλαιότερες γενιές, παιχνίδια που όχι σπάνια ήταν πιο βίαια, προκαλούσαν αληθινούς τραυματισμούς και δεν διεξάγονταν στην οθόνη ενός υπολογιστή αλλά ανάμεσα σε ομάδες παιδιών. Επιπλέον, οι υποστηρικτές των ηλεκτρονικών πολεμικών παιχνιδιών τονίζουν ότι μ' αυτά τα παιδιά εκτονώνουν τη φυσική τάση τους για επιθετικότητα στο παιχνίδι και όχι στην καθημερινή τους ζωή, ενώ επισημαίνουν ότι τα σημερινά παιδιά  έρχονται καθημερινά σε επαφή με πολύ πιο σκληρές εικόνες βίας που προβάλλονται κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης , όπως είναι η τηλεόραση. 
       Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η προσωπικότητα του παιδιού διαμορφώνεται κυρίως από την ανατροφή που παίρνει από την οικογένειά του, από το σχολείο του και από τον κοινωνικό του περίγυρο και όχι μόνο από τα παιχνίδια που παίζει, όση επίδραση κι αν ασκούν αυτά.

του μαθητή Γ.Α.
Υπεύθυνος Καθηγητής: Γιώργος Νικολάου

πηγή 

Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2017

4η Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού

Αθλούμαι – ΧαράΖΩ το μέλλον

Τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017 γιορτάσαμε για 4η συνεχόμενη χρονιά την Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού στο σχολείο μας με σύνθημα «Αθλούμαι – ΧαράΖΩ το μέλλον».

Οι μαθητές συμμετείχαν σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες και παιχνίδια που πραγματοποιήθηκαν στην αυλή του σχολείου ενώ παράλληλα οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού Θεατρικής Αγωγής, κ. Βίκης Φανέλη, οργάνωσαν και παρουσίασαν στους υπόλοιπους μαθητές δυο μικρά σκετσάκια με θέμα τον αθλητισμό.


Σημειώνεται ότι η Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού ορίζεται η πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου με στόχο η άθληση να αποτελεί πρωτίστως μια ευχάριστη δραστηριότητα, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης των μαθητών/τριών και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής  και στην ενήλικη ζωή τους.






Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017

Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος

Γιατί όμως λείπει το «μ»;




Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος! Αυτό είναι ένα λάθος που κάνουν πολλοί και πολλές φορές περνά απαρατήρητο. Ιδιαίτερα όταν όλοι οι "γύρω" μήνες έχουν το γράμμα "μ" στο όνομά τους. Ποιος όμως ο λόγος της απουσίας του από τον 10ο μήνα του έτους;

Η απάντηση βρίσκεται στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, το οποίο είχε 10 μήνες. Από τη στιγμή λοιπόν που Ιανουάριος και Φεβρουάριος έλειπαν, το έτος ξεκινούσε από τον Μάρτιο. Ακόμη, οι πρώτοι τέσσερις μήνες είχαν ονόματα Θεών. Τα ονόματα των υπολοίπων που ακολουθούσαν έβγαιναν από τη σειρά που βρίσκονταν. Ο Οκτώβριος λοιπόν ήταν ο 8ος μήνας. Άρα το όνομά του προέρχεται από τον αριθμό "Οκτώ".

Οι ρωμαϊκοί μήνες είχαν ως εξής:

1) Martius (μήνας αφιερωμένος στον Άρη)
2) Aprilis (μήνας αφιερωμένος στην Αφροδίτη)
3) Maius (μήνας αφιερωμένος στη Μαία)
4) Junius (μήνας αφιερωμένος στην Ήρα)
5) Quintilis (πέμπτος)
6) Sextilis (έκτος)
7) September (έβδομος)
8) October (όγδοος)
9) November (ένατος)
10) December (δέκατος)

Αργότερα προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος στην αρχή του ημερολογίου. Παρόλο που η αρίθμηση "χάλασε", το όνομα του Οκτώβριου έμεινε ως έχει.



Ένα λάθος αρκετά παλιό... Αλλά πόσο;

Σύμφωνα με το sarantakos.com, το λάθος δεν είναι και πολύ καινούργιο, δεν είναι καρπός της δήθεν γλωσσικής παρακμής των τελευταίων χρόνων, αλλά είναι πολύ παλιότερο.

Έτσι αναφέρεται:

"Για παράδειγμα, στην ιστορία της αλώσεως όπως παραδίδεται από τον ψευδοΣφραντζή, χρησιμοποιείται παντού ο τύπος Οκτώμβριος αντί του «σωστού» Οκτώβριος. Το «λάθος» δεν υπάρχει στον αυθεντικό Σφραντζή· ο ψευτοΣφραντζής (με κάποιες προσθήκες ενός Μελισσηνού) είναι κανα-δυο αιώνες νεότερος, δηλ. στον 17ο αιώνα πρέπει να γράφτηκε –αν και αυτές τις λεπτομέρειες δεν τις έχω τσεκάρει και ούτε είναι το φόρτε μου οπότε μπορεί να πέφτω έξω.

Όμως, μπορούμε να πάμε πιο πίσω. Τις προάλλες φυλλομετρούσα τη συλλογή ελληνικών χειρογράφων της βιβλιοθήκης του Παλέρμου (έχει το ιντερνέτι μυριάδες τέτοιους άχρηστους θησαυρούς για όποιον θέλει να χάνει την ώρα του με πράγματα μη παραδεδεγμένης χρησιμότητας) και σε έγγραφα γραμμένα γύρω στο 1225 βρήκα πολλές φορές τον τύπο Οκτώμυριος (το βήτα το έγραφαν παντού με ύψιλον οι συντάκτες του συγκεκριμένου εγγράφου, μια γραφή που ήταν πολύ διαδεδομένη στο Βυζάντιο). Οχτακόσια χρόνια λοιπόν έχει ηλικία το οκτωμβριανό λάθος -κι ακόμα να μάθουμε να το λέμε σωστά!

Μια ακόμα ένδειξη για την παλαιότητα αλλά και για την διάδοση του τύπου Οκτώμβριος, έμμεση, την παίρνουμε από μια άλλη γλώσσα. Στα βουλγάρικα, ο Οκτώβριος είναι Октомври, οκτόμβρι, και εδώ τα βουλγάρικα (και τα σλαβομακεδόνικα που δεν υπάρχουν) διαφοροποιούνται από τις άλλες σλάβικες γλώσσες που έχουν σκέτο b ή v χωρίς m (όσες έχουν τα λατινικά ονόματα στους μήνες, διότι πολλές έχουν την σλάβικη ονοματολογία). Ολοφάνερα, η διαφοροποίηση αυτή είναι ελληνική επιρροή, πράγμα από το οποίο μπορούμε να υποθέσουμε, με αρκετή πιθανότητα, πως ο πολύς κόσμος Οκτώμβριο τον έλεγε τον μήνα πριν από καμιά δεκαριά αιώνες. Δεν πρόκειται δηλαδή για το λάθος ενός μεμονωμένου γραφιά (ο οποίος μπορεί, στο κάτω κάτω βρε αδερφέ να ήταν και αστοιχείωτος, θα έλεγε κανείς) αλλά για εκτεταμένο φαινόμενο.

Όμως, το «λάθος» είναι ακόμα πιο παλιό. Βέβαια, ψάχνοντας στον ψηφιακό δίσκο TLG δεν βρίσκω άλλη εμφάνιση του Οκτώμβριος πέρα από τον ψευδο-Σφραντζή (φυσικά, μπορεί να υπήρχε και να διορθώθηκε στην κριτική έκδοση), ούτε και στο Λίντελ Σκοτ, βρίσκω όμως Οκτώμβριος στο ελληνικό Λίντελ Σκοτ, και στο Πατριστικό λεξικό του Λάμπε, με παραπομπή σε ταπεινά εκκλησιαστικά κείμενα του 6ου αιώνα, αλλά και στο μεσαιωνικό λεξικό του Κριαρά, όπου καταγράφονται αρκετές εμφανίσεις του τύπου Οκτώμβριος που χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα μ.Χ. έως το 1797.

Επομένως, ο τύπος Οκτώμβριος δεν είναι κάτι καινούργιο, δεν είναι απόρροια της δήθεν γλωσσικής παρακμής των τελευταίων δεκαετιών, δεν φταίνε γι’ αυτόν οι δημοτικιστές ή το μονοτονικό ή τα ιδιωτικά κανάλια. Είναι τύπος που υπαγορεύεται από τον ισχυρότατο νόμο της αναλογίας και που μετράει ήδη καμιά δεκαπενταριά αιώνες στη γλώσσα μας. Οπότε και ο τίτλος που έβαλα, και που μιλάει για οχτακόσια χρόνια, είναι παραπλανητικός –αλλά μ’ αρέσει ο ρυθμός του και δεν θα τον αλλάξω.


Με όλα αυτά να μην παρεξηγηθώ: δεν σας λέω ότι από αύριο πρέπει να αρχίσετε να γράφετε Οκτώμβριος –άλλωστε ούτε κι εγώ το γράφω, ούτε καν το λέω (μάλιστα, εγώ μερικές φορές, ιδίως όταν μιλάω γρήγορα, λέω Σεπτέβριος, Νοέβριος, Δεκέβριος). Όμως, ας μην θεωρούμε πως ο τύπος «Οκτώμβριος» είναι ένδειξη αμορφωσιάς ή πως είναι το αποκορύφωμα του σολοικισμού. Γιατί, αν χαρακτηρίσουμε σοβαρό γλωσσικό ατόπημα τον τύπο «Οκτώμβριος», πώς πρέπει να χαρακτηρίσουμε φράσεις όπως: η μέθη ώθησε μια πάσχουσα ρητορική μελοδράματος, αλλά ερίζεται δραματουργικά αν είναι η μέθη που μιλά ή ο αληθινός πόθος που εκλύεται;"